Tuyên bố: đường vào AV đánh cắp

18.1. KDOQI cân nhắc điều hợp lý rằng chiến lược gồm cả phòng ngừa và điều trị đường vào AV đánh cắp máu nên được phát triển và thực hiện trước khi phẫu thuật tạo đường vào AV, để giảm thiểu nguy cơ đường vào AV đánh cắp máu và các bệnh lý mắc phải liên quan, tương ứng. (Quan điểm chuyên gia)

18.2. KDOQI cân nhắc điều hợp lý rằng sau phẫu thuật tạo đường vào AV, bệnh nhân nên được theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu và triệu chứng liên quan với đường vào AV đánh cắp máu và quản lý phù hợp với chú ý đến từng trường hợp riêng như sau: (Quan điểm chuyên gia)

– Dấu hiệu và triệu chứng nhẹ đến trung bình đòi hỏi theo dõi chặt chẽ tiến triển của thiếu máu cục bộ và các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng.

– Dấu hiệu và triệu chứng nặng thường yêu cầu điều trị cấp cứu để điều chỉnh thay đổi huyết động và phòng ngừa khuyết tật lâu dài.

18.3. KDOQI cân nhắc điều hợp lý rằng bệnh nhân có dấu hiệu và triệu chứng đường vào AV đánh cắp máu nên được giới thiệu khẩn cấp đến bác sỹ phẫu thuật hoặc bác sỹ can thiệp để chẩn đoán và lựa chọn điều trị đặc hiệu các biến chứng đường vào AV, đặc biệt đường vào AV đánh cắp máu. (Quan điểm chuyên gia)

18.4. KDOQI cân nhắc điều hợp lý rằng điều trị tối ưu đường vào AV đánh cắp máu nên được xác định dựa vào biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân, kinh nghiệm và nguồn lực của địa phương. (Quan điểm chuyên gia)

Giải thích/Tổng quan

Thực hiện phẫu thuật đường vào AV có thể gây hại đến sự tưới máu của phân xa của chi so với miệng bối, hậu quả là các triệu chứng thiếu máu cục bộ cấp hoặc mạn, được gọi phổ biến là hội chứng đánh cắp. Biến chứng này thường xảy ra nhất sau phẫu thuật tạo đường vào AV trên động mạch cánh tay hoặc đường vào ở chi dưới. Nó có thể xảy ra một thời gian ngắn sau tạo đường vào AV hoặc sau nhiều năm, với sự tăng lên của lưu lượng bên trong đường vào hoặc hình thành các bệnh lý động mạch dòng vào và mạch máu dòng ra. Điều quan trọng là cân nhắc đến các chiến lược giảm thiểu tỷ lệ phát sinh hội chứng đánh cắp (Bảng 18.1).

Các triệu chứng lâm sàng của hội chứng đánh cắp nằm trong phạm vi từ nhẹ đến nặng, từ loét da đến hoại tử yêu cầu cắt bỏ chi. Nhiều yếu tố lâm sàng tiên lượng trước phẫu thuật có thể xác định bệnh nhân ở nguy cơ của hội chứng mất cắp máu (Bảng 18.2), những bệnh nhân này có thể có lợi từ các chiến lược giảm nhẹ. Điều quan trọng là nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng (Bảng 18.3) do chẩn đoán đường vào AV đánh cắp máu có một phạm vi lâm sàng lớn, dù việc phát hiện này có thể phối hợp với các đánh giá không xâm nhập để xác nhận thay đổi huyết động. Diễn biến tự nhiên của hội chứng đánh cắp khó chẩn đoán, nhưng triệu chứng từ trung bình đến nặng hiếm khi hồi phục mà không điều trị đặc hiệu. Lựa chọn điều trị (Bảng 18.4), mục đích là điều chỉnh sự thay đổi huyết động và hồi phục triệu chứng, nên được xem xét như một lựa chọn điều trị bổ sung dựa vào kịch bản lâm sàng. Nhận biết và khắc phục kịp thời là chủ yếu để tránh các biến chứng lâu dài với mục tiêu lý tưởng là hồi phục các triệu chứng và bảo toàn đường vào AV. Tầm quan trọng của nhận biết sớm đường vào AV đánh cắp máu và giới thiệu sớm đến bác sỹ phẫu thuật (có kiến thức về quản lý đường vào AV đánh cắp) là một phần của hướng dẫn KDOQI trước đây [13].

Những thảo luận cụ thể

Như đã đề cập ở trên, đường vào AV đánh cắp máu xảy ra ít hơn với đường vào bằng động mạch quay so với động mạch cánh tay [488, 489]. Khi dòng được máu tách đôi để cung cấp xuống ban tay qua cả động mạch quay và động mạch trụ, hậu quả thay đổi huyết động sẽ khác nhau. Đáng chú ý, AVF có thể trở thành một “bình điều áp” mà có thể lấy cắp máu từ bàn tay hoặc, đặc biệt hơn, kéo dòng máu sang AVF từ động mạch trụ và cung động mạch bàn tay có thể bị ảnh hưởng đến việc tưới máu. Các lựa chọn điều trị sẵn có là phát hiện nguyên nhân của thay đổi huyết động nhưng vẫn bao gồm điều chỉnh bất kỳ tổn thương dường vào nào, giảm lưu lượng, thắt (hoặc làm tắc) của động mạch quay đầu xa để đề phòng dòng ngược, và thắt đường vào AV [488-491].

Tạo đường vào AV có thể gây ra suy chức năng cảm giác và vận động ở đầu xa so với đường vào AV ở trường hợp thiếu máu cục bộ nhẹ đến trung bình, được gọi là bệnh thận kinh đơn sắc thiếu máu cục bộ [492-494]. Dù biến chứng này vẫn nằm trong biến chứng đường vào AV đánh cắp, nó được phân biệt kỹ hơn như là một đóng góp cho hình thành bệnh thận kinh thiếu máu nặng bất chấp da và cơ còn đầy đủ.

Các kinh nghiệm đã được công bố đôi khi còn hạn chế, dù điều kiện xuất hiện tăng ở bệnh nhân đái tháo đường, bệnh mạch máu ngoại vi, bệnh thần kinh ngoại vi có từ trước. Quản lý tối ưu bao gồm nhận biết và điều trị ngay, thường bằng thắt đường vào AV và theo dõi, dù triệu chứng cảm giác vận động có thể không hồi phục bằng tiếp cận này.

Những cân nhắc thực hiện

Hình thành triệu chứng đường vào AV đánh cắp máu là một biến chứng trầm trọng liên quan với tạo đường vào AV, khi khả năng của nó ảnh hưởng lên chức năng bàn tay và gây thiếu máu cục bộ. Theo đó, nhà cung cấp đường vào AV nên làm quen và hoàn toàn chịu trách nhiệm với mỗi giai đoạn quản lý, bao gồm tiên lượng trước phẫu thuật, chẩn đoán, chiến lược giảm thiểu tỷ lệ phát sinh, và điều trị đặc hiệu.

Theo dõi và đánh giá

Khi khả năng đường vào AV đánh cắp máu ảnh hưởng lên chức năng bàn tay, toàn bộ nhà cung cấp dịch vụ y tế  quản lý đường vào AV nên làm quyen với các triệu chứng lâm sàng và quản lý ban đầu phù hợp, bao gồm giới thiệu kịp thời đến bác sỹ phẫu thuật có khả năng tiến hành nhiều điều trị . Bệnh nhân nên đánh giá dấu hiệu và triệu chứng của đường vào AV đánh cắp máu như một phần của theo dõi đường vào AV thường xuyên và được tư vấn về triệu chứng đánh cắp và cần chia sẻ với nhà cung cấp dịch vụ y tế của họ.

Các nghiên cứu tương lai

– Xác định thêm thay đổi bệnh lý có thể dẫn đến đánh cắp

– Xác định và thiết lập thêm các yếu tố tiên lượng đường vào AV đánh cắp

– Xác định thêm diễn biến tự nhiên của triệu chứng nhẹ đến trung bình liên quan đến đường vào AV đánh cắp

– Xác định thêm điều trị khắc phục tối ưu cho đường vào AV đánh cắp

– Xác định thêm bệnh thần kinh đơn sắc thiếu máu cục bộ nhu một phân biệt với đường vào AV đánh cắp