Tên biến chứng: Tan máu khi đang lọc máu
BSCKI Nguyễn Thanh Hùng
Khái niệm:
Vỡ tế bào hồng cầu làm giải phóng hemoglobin và kali vào trong huyết thanh. Nếu không phát hiện sớm có thể dẫn đến tử vong
Nguyên nhân:
Tăng áp lực tuần hoàn ngoài cơ thể
– Bán tắc bơm máu
– HD 1 kim với tốc độ cao
– HD tốc độ máu cao và kích cỡ kim nhỏ
– Áp lực đường vào mạch máu cáo (+- 250 mmHg)
– Tắc một phần catheter HD hoặc đặt kim sai vị trí làm hạn chế dòng máu
– Gập hoặc xoắn ống
– Tốc độ đường vào mạch máu thấp hơn bơm máu
Liên quan đến dịch lọc
– Hóa chất trong dịch lọc
– Phơi nhiễm máu với các hóa chất tẩy rửa
– Tăng hoặc giảm áp lực thẩm thấu (ít phổ biến)
– Nhiệt độ dịch lọc cao
Dấu hiệu hoặc triệu chứng
– Máy thận nhân tạo phát hiện thể tích máu tăng đột ngột (với máy có chức năng này)
– Báo động dò máu hoặc dịch lọc chuyển sang mầu hồng
– Máu xuất hiện trong lọc khí, máu mầu đỏ thẫm hoặc đỏ anh đào sau quả lọc
– Bệnh nhân nhanh chóng có triệu chứng da xanh và/hoặc thiếu máu
– Triệu chứng liên quan đến tăng kali máu (loạn nhịp tim, nhịp nhanh thất, đau ngực, yếu cơ)
– Đau bụng, đau lưng, đau ngực, co thắt
– Nôn, buồn nôn, ỉa chảy
– Khó thở, thở nhanh, suy hô hấp
– Tụt huyết áp (có thể bắt đầu bằng tăng huyết áp)
– Sốt, vã mồ hôi, rét run
– Đau lưng, nóng rát khu trú ở vị trí cắm kim
– Mệt mỏi, ủ rũ
– Giảm sắc tố da, vàng da
Xử lý điều dưỡng
– Ngay lập tức dừng lọc máu
– Kẹp đường máu ngay lập tức
– Quan sát phần dịch lọc quả lọc xem có sự thay đổi mầu sắc, làm test kiểm tra
– KHÔNG trả máu về bệnh nhân
– Theo dõi dấu hiệu sống, thông báo bác sỹ
– Quan sát xem có rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp, thơ nhanh
– Duy trì đường vào mạch máu (đặt kim hoặc catheter để sẵn sàng có đường vào
– Thở oxy
– Nếu cầu, Truyền dịch nước muối sinh lý
– Liên lạc với bác sỹ để xin y lệnh:
+ Xét nghiệm máu (phân tích tế bào máu, điện giải, đối chéo STST-LDH, tế bào hồng cầu lưới ngoại vi, phiến đồ máu, bilirubin và HCT
+ Điện tim (phát hiện tăng kali máu và đánh giá thiếu máu tim cấp).
– Lấy mẫu máu trước và sau quả lọc để xét nghiệm
– Nếu bác sỹ nói an toàn để lọc máu, thực hiện lọc máu trên máy mới và quả lọc mới
– Thông báo đến kỹ sư y sinh. Bảo lưu máy thận, dây máu, quả lọc để kiểm tra
– Quan sát xem những bệnh nhân khác có dấu hiệu và triệu chứng tương tự không (nếu có thì nguyên nhân nằm trong nước hoặc hệ thống dịch lọc trung tâm)
Chú ý: Nếu trên 1 bệnh nhân tan máu trong cùng một đơn vị, nên nghi ngờ có nguyên nhân nhiễm bẩn dịch lọc (nước RO, dịch lọc trung tâm)
Nguồn: BCRenal, 2021, Nursing Management of Complications during Hemodialysis
