Bài trước chúng ta đã có thể phân biệt được tỷ lệ lọc và độ thanh thải chất hòa tan. Xuyên suốt các bài viết, chúng ta thấy rằng ure được đưa ra để làm ví dụ. Vậy tại sao lại là Ure mà không phải chất hòa tan khác?
1. Tầm quan trọng của ure
Tâm điểm để đo các chất hòa tan trong chạy thận nhân tạo là ure, ure được tạo ra tại gan từ các amin acid nitrogen qua ammonia và là con đường chủ yếu với các sản phẩm thải nitrogenous được đào thải khỏi cơ thể.
Ure là một phân tử nhỏ, với trọng lượng phân tử khoảng 60Da. Nó là một chất ít độc. Sản sinh ure xảy ra tương ứng với giáng hóa protein như là một phản ánh tốc độ sự xuất hiện của nitrogen protein (PNA). Ở bệnh nhân ổn định, PNA tương ứng với chế độ ăn protein. Sử dụng các phương pháp toán học cho biết động học ure; người ta có thể tính được tốc độ loại bỏ và sản sinh ure. Mức độ loại bỏ ure mang lại cho chúng ta cách đo sự đầy đủ của lọc máu, và số lượng ure được tạo ra mang lại cho chúng ta đánh giá chế độ ăn protein.
2. Biểu diễn SUN hàng tuần
Ví dụ kết quả của chạy thận, URE trước lọc giảm nhanh tới 70%, URE sau lọc chỉ còn 30% so với chỉ số trước lọc. Trong suốt giai đoạn không lọc máu sau đó (thường là 3 buổi một tuần), URE sẽ tăng lên hầu như giống với mức độ đã thấy được ở buổi lọc trước. Kết quả là cho ta mô hình răng cưa như hình dưới:
Hình 1: Biểu diễn URE hàng tuần
Thời gian trung bình của URE (TAC) có thể tính bằng URE ở vùng dưới sóng răng cưa chia cho thời gian. Cả URE trước lọc máu và URE-TAC phản ánh cân bằng giữa sản sinh và loại bỏ ure. Để đưa ra được mức độ liệu trình lọc máu, URE trước lọc máu và URE-TAC sẽ tăng lên nếu tốc độ sản sinh ure (g) tăng và sẽ giảm nếu g giảm. Ngoài ra, để đưa ra được tốc độ sản sinh ure, URE trước lọc máu và URE-TAC sẽ tăng nếu số lượng lọc máu giảm hoặc sẽ giảm nếu số lượng lọc máu tăng.
3. Những khó khăn trong mục tiêu URE trước lọc máu hoặc URE-TAC
Sớm nỗ lực để đạt được những mục tiêu của lọc máu đầy đủ bằng URE trước lọc và URE-TAC. Liệu trình được cho là thích hợp miễn là URE trước lọc máu hoặc TAC ở mức thấp. Tuy nhiên, URE trước lọc hoặc URE-TAC đã được chỉ ra là hầu hết liên quan đến tỷ lệ tử vong và hầu hết phản ánh chế độ ăn không phù hợp hơn là lọc máu đầy đủ.
BSCKI Nguyễn Thanh Hùng
Bài trước: Tỷ lệ lọc, độ thanh thải quả lọc
